We dienen de heilige relaties met onszelf, het land en de anderen te onderzoeken
Laten we eens kijken hoe we Inheems Bewustzijn in een Nieuw Verhaal voor Nederland kunnen opnemen. Kan het een verhaal voor deze tijd worden? Verandering komt vooral op gang wanneer je het oude verhaal vervangt. Het oude verhaal van aandeelhouderskapitalisme en neo-liberalisme, van competitie, concurrentie, van verdienen en betalen, van eenzaamheid en vervreemding van onszelf, elkaar en de Natuur.
Wanneer we het juiste verhaal ontwikkelen en leren hoe we dat moeten vertellen, zullen we mensen kunnen inspireren om anders naar hun werkelijkheid en mogelijkheden te kijken. Via verhalen immers zoeken we onze weg door onze werkelijkheid. Onze werkelijkheid is een verhaal. Just that.
Tijdens mijn Reis door Nieuw Zeeland en het contact met de Maori, ging ik begrijpen dat een nieuw verhaal het verhaal van caring is. Zorg dragen voor. Inheems Bewustzijn kent dan uit 3 zorgtaken: zorg voor het land, zorgen voor de gemeenschap en zorgen voor het heilige. Ze zijn onlosmakelijk verbonden en beïnvloeden elkaar wederzijds.
Wat mij overkomt of te doen staat, overkomt de gehele mensheid en staat de gehele mensheid te doen
Zorgen
Een aantal keren sprak ik met Thalia Tane, Maori Elder, over Kaiti a tikanga. Dat betekent: je Plek innemen in de wereld. Hoe kan ik mijn talent en mogelijkheden inzetten voor een hoger doel voor de mensheid en het Leven? De vraag leidt naar een transpersoonlijk doel. “Wat mij overkomt of te doen staat, overkomt de gehele mensheid en staat de gehele mensheid te doen”. Op deze manier krijgt zorgen een heel andere betekenis. Thalia plaats caring in een kosmologische ordening. Daarmee zorgt iedereen en wordt iedereen verzorgt. Caring is een heel fundamenteel en samenhangende manier van leven, van in het Leven staan. Dat is in onze westerse wereld van individualisme en neoliberalisme nauwelijks na te voelen. Het is dat besef van kosmologische ordening, dat het zo anders en betekenisvol maakt. Inheems bewustzijn heeft dit besef van kosmische ordening.
Diepgang
Thalia benoemt de ‘ramp van het individualisme’. We doen alles alleen, we zijn alleen, volledig los van lotgenoten. Alleen al lotgenoten verbéélden geeft de ontspanning van een sense of wholeness. Ook dat is zorg dragen volgens haar, anderen verbeelden. Als een oefening om die kosmologische ordening te gaan voelen. Door mijn gesprekken met Thalia heeft zorgen een heel andere diepgang gekregen. Voorbij redderen, even helpen of deugen. Ook voorbij verdienen en betalen en commodificeren. Ik ben de ordening van het inheems bewustzijn steeds beter gaan voelen. Wanneer je op deze manier je Plek inneemt in de wereld. Dat is kaiti an tiganka, leerde ik van haar.
Het landschap en wij zijn diep verbonden, zodanig dat een ander ons via het land kan kennen
Zorgen voor het land
De kosmische ordening helpt óók om te begrijpen waarom je de meeste impact hebt wanneer je zorgt voor het land, dichtbij de haard. Thalia leerde mij om mijzelf te introduceren via de landschappen van mijn ouders. Zij kan zich dan verbinden met mij via het landschap en de grond waar ik vandaan kom. En ik, na enige oefening, met haar.
Snap je nu waarom het zo belangrijk is dat je zorgt voor het land waar je woont? Voor de regio in de zin van het landschap en de bodem? Het is fundamenteel om door anderen gekend te worden en door de kosmische ordening zorg je dan voor onze planeet.
Je zorgt dat het land vitaal blijft, niet uitgeput raakt of leeggeroofd wordt, dat er voldoende diversiteit is en dat alle dieren en planten die zo typisch zijn voor dit landschap er een plek kunnen hebben. Ik denk dan aan de boeren hier in het Midden-Delfland die de weidevogels en insecten en hun waardplanten een plek geven met hun aanpassingen in maaien en weidegang.
Het landschap is levend, het draagt, verzorgt en koestert ons. Het geeft ons een plek om te wonen, te werken en om lief te hebben. Het landschap en wij zijn diep verbonden, zodanig dat een ander ons via het land kan kennen. Inheems bewustzijn eert waar je bent geboren en waar je woont.
Hoe kunnen we een new ground of culture samen vormgeven in deze fase van onze ontwikkeling? Heeft de open samenleving een diepere kern dan we denken? Wat is eigenlijk het hart van de open samenleving?
Zorgen voor de gemeenschap
Onze open samenleving kent een flinke uitdaging. De open samenleving is een samenleving waarvan de wetten, gewoontes en instituties openstaan voor correctie. De vaste zekerheden van een gesloten samenleving worden bevraagd. Kunnen we met die onzekerheid omgaan? Tegelijkertijd is er een beweging in onze samenleving gaande die juist roept om een gesloten samenleving, gebaseerd op een doctrine, een dominant verhaal, wetenschap, experten en autoritaire modellen.
In deze turbulentie is het nodig om betekenis en zingeving opnieuw samen vast te stellen. Inheems bewustzijn houdt in dat we gezamenlijk, met het horen van àlle stemmen onze breed gedragen besluiten nemen. Gedragen door Waarde, Bewaren en Waardigheid.
Hoe kunnen we een new ground of culture samen vormgeven in deze fase van onze ontwikkeling? Heeft de open samenleving een diepere kern dan we denken? Wat is eigenlijk het hart van de open samenleving?
In de gesprekken met Thalia is het nog heel natuurlijk dat we in de gedeelde ruimte samen op zoek gaan naar antwoorden op de wezenlijke vragen van deze tijd. Maar voor het hart van onze samenleving, om zichzelf in de Tussenruimte te laten zien, heeft het heilige verwondering en ontzag nodig. Kunnen we het leven en elkaar opnieuw ontmoeten in deze opening naar een grotere Levendigheid tussen ons in en om ons heen? Inheems Bewustzijn kent en eert deze Tussenruimte. Als Vertrekpunt, als dé manier van in het leven staan.
Zorg voor het heilige
Het heilige eren in een open samenleving valt niet mee. We zijn immers een geseculariseerde wereld geworden waar geen plaats meer is voor deze notie. Tegelijkertijd zijn er steeds meer mensen die wèl gevoel krijgen voor heiligheid in de zin van een realiteit voorbij de platte, materialistische en betekenisloze realiteit. Niet de moderne, egocentrische spiritualiteit, maar een diep mystiek doorleven van gerelateerdheid met alles dat Leeft en je Plek in de kosmische ordening.
Heiligheid is in ons deel van de wereld altijd diep conservatief en dogmatisch beleefd. In deze zienswijze is heiligheid en perfectie met al de rituelen ons juist ontvallen en is er nostalgie om dat weer te hervinden. Hier schuilt het gevaar van fundamentalistische nostalgie.
Een andere uitdaging is de utopie van de vooruitgang van de Verlichting. Vooruitgang als heilig geloof in zichzelf. Onze open samenleving wordt dan een utopie: paradoxaal wordt ‘open’ op deze manier een frame. Niet zo open dus en vaak dwingend. Een totalitaire utopie, waar heiligheid fundamenteel verkeerd wordt begrepen en misbruikt.
Het heilige
Het is geen van beiden: noch een fundamentalistische nostalgie naar perfectie, noch een totalitaire utopie van vooruitgang.
Openheid echter geeft ons een manier om in een juiste relatie met het heilige te komen. En heiligheid geeft ons diepte en levensvatbaarheid van openheid. We zullen er een relatie mee moeten cultiveren.
Misschien kunnen we heiligheid dan leren begrijpen in termen van Betekenis in het Leven in plaats van de conservatieve en dogmatische perfectie of het utopisch geloof. Inheems Bewustzijn leeft de Betekenis in het Leven, heel concreet en toegewijd. De betekenis van het Leven is een andere vraag. Dit is de vraag naar perfectie, naar een gesloten eind.
Inheems Bewustzijn: wederkerige openheid
Wanneer we begrijpen dat Betekenis géén statisch proces is, maar een levende beweging in de Tussenruimte, dan begrijpen we ook dat we elkaar wederkerig helpen om die Openheid te vinden en te cultiveren. Het is precies deze wederkerige Openheid in de Tussenruimte, dat een gevoel van thuiskomen geeft. De Tussenruimte is er niet alleen tussen mensen, maar ook tussen de mensen en de levende wereld om je heen. Heel concreet is het deze wederkerige Openheid, waardoor je het wezen van Bomen, Planten en Dieren kunt ervaren. En uiteindelijk met het landschap waar je woont, de plek van de Aarde waar je bent.
Maar het is meer. Het is niet zozeer het gevoel van gebonden zijn aan een Plek, waar je bent om te rusten of te wonen. Het is een dynamisch proces van dwalen en voortdurend thuiskomen in de juiste relatie met de diepte van Heiligheid. Dat is wat ikzelf het Nomadisch Bewustzijn noem. Wellicht is dit het Inheems Bewustzijn dat bij de Nederlanders past. Altijd maar ontheemd op reis over onze wereldbol, op zoek naar Thuisgevoel en verwantschap.