De bandbreedte om jezelf te zijn, je Eigenheid te voelen en je innerlijke stem en wijsheid te volgen wordt steeds smaller. Druk, dwang en drang, de tendensen die onze oude wereld van macht en dualiteit eeuwen lang hebben gekenmerkt, lijken nu welhaast onweerstaanbaar te worden. Onder invloed van deze druk, dwang en drang lijkt de wereld een ‘of-dit-of-dat’ realiteit, gevoed door schuld, schaamte en verantwoordelijkheid. De autoriteiten buiten ons, zoals de witte jassen, de wetenschappers en regeringsleiders overspelen hun hand en creëren een vertrouwenscrisis. Hoe kun je nog jezelf blijven, vroeg ik mij af. Wat vraagt deze metacrisis van ons bewustzijn? Ik maakte er een heuse heidesessie van en op deze heerlijke, vitale Plek dwalen mijn gedachten af naar Nieuw Zeeland.
Te Rere o Te Whetu Poroa
“Als het moeilijk wordt, laat je leiden door Te Rere o Te Whetu Poroa, de vlucht van de lange nachtster”. De oude wijsheidsvrouw kijkt mij indringend aan. Terwijl zij mij met haar blijk gevangen houdt, voel ik hoe zij mij meeneemt in haar wereld van Wijsheid. “Als het moeilijk wordt, zorg dan dat je al weet wat je moet doen. Voor jezelf èn voor de samenleving. Er komt nu een tijd dat we door de diepste slaap gaan. Zorg dat je voorbereid bent en laat je leiden door de vlucht van de langste nachtster. Zij zal je veilig door de tijd leiden”. Ze zegent mij met haar voorhoofd tegen mijn voorhoofd, ze kust haar pounamu (heilge jade) en laat mij de manaia zien. Jaren later zal ik mijn eigen pounamu krijgen: de manaïa. Vlakbij Cape Reigna op het Noordereiland van Nieuw Zeeland.
De lange nachtster
De vlucht van de lange nachtster is een manier om door tijden te reizen, waarin je Eigenheid en Natuurlijkheid onder druk staan. Je innerlijke stem wordt niet als autoriteit gezien en afgewezen. Je eigen vermogens en mogelijkheden om keuzes te maken voor hoe jij het beste door tijden van tegenslagen en moeilijkheden kan reizen worden niet gehoord en hebben geen waarde. Door angst en onzekerheid over Leven en Dood zijn we geneigd onze eigen verantwoordelijkheid uit te besteden aan autoriteiten buiten ons.
Het zijn tijden waarin je je afvraagt ‘hoe kun je nog jezelf blijven?’
Hoe dan?
Te Rere oTe Whetu Poroa zijn teachings die er op neerkomen dat je je rug recht houdt. In onze Westerse samenleving is dat buitengewoon moeilijk. Alles is er op gericht om ons aan te passen, in te passen, op te passen en om mee te doen met het ééndimensionale narratief. Eigenheid wordt eerder ontmoedigd dan toegejuicht. Deze eenvormigheid zit zó ongelooflijk diep in onze Westerse manier van leven.
‘Je rug rechthouden’ gaat beter lukken wanneer je diep hebt ervaren wie jij in essentie bent. Dat je je los hebt gemaakt van conditioneringen, patronen en betrekkingen die macht en dualiteit als drijfveer hebben. Een diepe ervaring van Eigenheid te midden van een eindeloze gerelateerdheid met mensen, dieren, planten, de Aarde en de Grote Bewegingen van de tijd en de ruimte.
Inheemse tradities kennen initiaties en ceremonies om deze doorgangen te markeren, omdat zij van Nature reizen met de vlucht van de lang nachtster. Wij in het Westen moeten het doen met afgeleiden en religieus getinte tradities, waar de Aarde en de Natuur meest geen Plek hebben. Hoe kun je dan nog jezelf blijven?
Je rug recht houden
Ikzelf denk dat we het in onze hyperindividualistische samenleving heel moeilijk hebben, omdat we nauwelijks meer in staat zijn om onze Eigenheid te hervinden, laat staan in te brengen in de samenleving. Juist omdat die Eigenheid in het Westen zo geproblematiseerd wordt. Eigenheid wordt vaak ervaren als afwijkend van het gemiddelde. Bovendien zijn we in Nederland graag van de hokjes. Ruilverkavelen doen we niet alleen met landbouwgrond, maar óók met mensen. Hokjes. Identiteit. Je moet herkenbaar, inpasbaar zijn.
Zijn wij wel voldoende in staat om ‘onze rug recht te houden’ wanneer druk, dwang en drang worden opgevoerd? En doe je dat dan reactief of vanuit Eigenheid? Hoe kun je dan jezelf blijven? Onze dualistische en autoritaire samenleving functioneert op angst en tekortdenken. Ik heb ontdekt, dat ik, eenmaal zonder angst of tekortdenken, mijn Eigenheid hervind en beter mijn rug kan rechthouden. Eenvoudigweg omdat Natuurlijkheid geen angst of tekort kent. Dat kan alleen in het kunstmatige leven.
Verantwoordelijkheid: Kaiti a tikanga
Thalia Tane, een Maori Elder, leerde mij verantwoordelijkheid doorsnappen. De enige verantwoordelijkheid die je hebt, is je Eigenheid vinden en daaraan trouw blijven. Je rug recht houden. Je Eigenheid is ingebed in het land, in de mensen met wie je leeft en wat je komt brengen voor de volgende generaties. Kaiti a tikanga: Caring for the land, caring for the people, caring for the future generations. Haar grootste trauma ervaart zij de gedwongen assimilatie. Juist omdat zij weet, dat haar Eigenheid, haar rug recht houden, het beste medicijn is van de vlucht van de lange nachtster.
En ja, ook zij vindt dat wij het in het Westen moeilijk hebben door eeuwen rationeel en patriarchaal denken, waarin de Aarde, de Natuur en Eigenheid geen plek hebben. Ook in het Westen kennen we een gedwongen assimilatie. “Kaiti a tikanga, neem je Plek in in de wereld” en ze zegent met haar voorhoofd mijn voorhoofd en kust mijn manaia. “Reis met de vlucht van de lange nachtster. In die vlucht zijn we verbonden, over continenten en culturen heen”. Ook nu nog, op mijn bankje bovenop de zonnige Lemelerberg voel ik de diepe ontroering en Dankbaarheid van haar Zegening. Hoe je nog jezelf kunt blijven.
